srpski za govornike ruskog,

BEM-VINDOS AO APAIXONANTE MUNDO DE LETRAS PRECIOSAS E IMAGENS ENCANTADORAS, SEJAM LEITORES, OBSERVADORES, CRÍTICOS E PALAVRÓFILOS, LEIAM, LEIAM, LEIAM. MESMO QUE UM PROVÉRBIO POPULAR SÉRVIO DIGA QUE "A CABEÇA É MAIS VELHA QUE O LIVRO", ISTO É QUE O PENSAMENTO É MAIS ANTIGO QUE A ESCRITA, LEIAM, ISSO AGUÇA O ESPÍRITO, ENRIQUECE O VOCABULÁRIO E A ALMA, DESPERTA A CURIOSIDADE E FAZ VOS PALAVRÓFILOS CURIOSOS TAMBÉM...

Вуко́вица (названа по имени создателя, Вука Стефановича Караджича), или сербская кириллица, которую в Сербии называют просто «азбука»  — кириллический алфавит для сербскохорватских языков, созданный в начале XIX века и с тех пор не менявшийся. Используется преимущественно в Сербии, Черногории и реже в Боснии и Герцеговине. По сравнению с русским алфавитом, в вуковице отсутствуют Ёё, Йй, Щщ, Ъъ, Ыы, Ьь, Ээ, Юю, Яя, но используются 6 других букв Јј, Ћћ, Ђђ, Њњ, Љљ и Џџ (история каждой описана в соответствующей статье). Каждая буква, по крайней мере фонематически, обозначает ровно один звук. У алфавита есть латинский аналог — Гаевица.

Начертание некоторых сербских (и македонских) букв в курсиве и в рукописных шрифтах отличается от привычного русского. Прежде всего это относится к курсивным и рукописным строчным п, т, иногда также б, г, д [1], и к рукописным прописным Б, Д, Н. В большинстве распространённых компьютерных систем поддержка особых сербских начертаний отсутствует или затруднена. Современный сербский алфавит состоит из 30 букв:

Буква	Звук	Русская практическая транскрипция	Гаевица
А а	[a]	а (ђа→джя, ља→ля, ња→ня, ја→[ь]я)	A a
Б б	[b]	б	B b
В в	[v]	в	V v
Г г	[g]	г	G g
Д д	[d]	д	D d
Ђ ђ	[ʥ]	джь (ђа→джя, ђе→дже, ђи→джи, ђо→джё, ђу→джю)	Ð đ
Е е	[e]	э (в начале слова и после гласных), е (после согласных)	E e
Ж ж	[ʒ]	ж	Ž ž
З з	[z]	з	Z z
И и	[i]	и	I i
Ј ј	[j]	й (в начале слова и после гласных: ја→я, је→е, ји→и, јо→йо, ју→ю; после согласных: ја→ья, је→ье, ји→ьи, јо→ьо, ју→ью)	J j
К к	[k]	к	K k
Л л	[l]	л	L l
Љ љ	[λ]	ль (ља→ля, ље→ле, љи→ли, љо→лё, љу→лю)	Lj lj
М м	[m]	м	M m
Н н	[n]	н	N n
Њ њ	[ɲ]	нь (ња→ня, ње→не, њи→ни, њо→нё, њу→ню)	Nj nj
О о	[o]	о (ђо→джё, љо→лё, њо→нё, јо→йо в начале слова и после гласных, ьо после согласных)	O o
П п	[p]	п	P p
Р р	[r]	р (всегда, в том числе и слогообразующее)	R r
С с	[s]	с	S s
Т т	[t]	т	T t
Ћ ћ	[ʨ]	ч (ћ произносится мягче, чем ч)	Ć ć
У у	[u]	у (ђу→джю, љу→лю, њу→ню, ју→[ь]ю)	U u
Ф ф	[f]	ф	F f
Х х	[x]	х	H h
Ц ц	[ʦ]	ц	C c
Ч ч	[ʧ]	ч (ч произносится твёрже, чем ћ)	Č č
Џ џ	[ʤ]	дж	Dž dž
Ш ш	[ʃ]	ш	Š š

Обычный шрифт (слева), русский курсив (посередине) и сербский курсив (справа)

Параллельно с вуковицей в Сербии и Черногории используется латинский алфавит «гаевица» (см. в правой колонке), являющийся также хорватским алфавитом.

Примечание. Русская транскрипция дана по справочнику «Иностранные имена и названия в русском тексте» Р. С. Гиляревского и Б. А. Старостина, М., 1969 (1-е изд.), 1985 (3-е изд.). На практике нередки отступления от этой системы:

• при транскрипции фамилий (в отличие от географических названий) может не передаваться различие между мягким ђ и твердым џ, а именно, вместо правил ђа→джя, ђо→джё, ђу→джю используются ђа→джа, ђо→джо, ђу→джу (Ђукановић→Джуканович и т. п.);
• вместо јо→йо (после гласных) / ьо (после согласных) встречается и передача јо→ё, особенно в случаях с прозрачной общеславянской этимологией;
• наряду с ља→ля, ље→ле, ња→ня, ње→не встречается передача со вставкой разделительного мягкого знака (ља→лья, ље→лье, ња→нья, ње→нье): Цетиње→Цетинье.
• Здраво! Здравствуй /здравствуйте
• Добро јутро- Доброе утро
• Добар дан- Добрый день
• Добро вече. Добрый вечер
• Лаку ноћ. Спокойной ночи.
• До виђења- До свиданиа
• Збогом- збогом
• Хвала- спасибо
• Хвала лепо /много- спасибо большое.
• Видимо се. Увидимся
• Поѕдрав- привет
• Како си? Как дел у тебя?
• Како сте? Как дела у Вас?
• Добро. Хорошо. Лоше. Плохо
• Мање-више- более-менее
• Шта радиш? Что делаешь?
• Шта радите? Что делаете?
• Ништа. Ничего.
• Чиме се бавиш? Кем ты работаешь?
• Чиме се бавите? Кем Вы работаете?
• Одакле си? Откуда ты?
• Одакле сте? Откуда Вы?
• Ја сам из Србије. Я из Сербии.
• Ја сам из Београда. Я из Белграда.
• Срећан празник. С праздником.
• Све најбоље. Всего доброго.
• Извини. Извини.
• Извините. Извините
• Опрости. Прости
• Опростите. Простите.
• Драго ми је. Я очень рад /рада.
• Како се зовеш? Как тебя зовут?
• Како се зовете? Как вас зовут?
• Ја се зовем... Зовем се... Меня зовут...
• Моје име је.... Мое имя...
• Презивам се... Моя фамилия...
• Где живиш? Где ты живешь?
• Где живите? Где вы живете?
• Колико имаш година? Сколько тебе лет?
• Колико имате година? Сколько Вам лет?
• Где је... где находится...?
• Колико је сати? Который час?

Камоиш на српском Camões em sérvio

BEM-VINDOS AO APAIXONANTE MUNDO DE LETRAS PRECIOSAS E IMAGENS ENCANTADORAS, SEJAM LEITORES, OBSERVADORES, CRÍTICOS E PALAVRÓFILOS, LEIAM, LEIAM, LEIAM. MESMO QUE UM PROVÉRBIO POPULAR SÉRVIO DIGA QUE "A CABEÇA É MAIS VELHA QUE O LIVRO", ISTO É QUE O PENSAMENTO É MAIS ANTIGO QUE A ESCRITA, LEIAM, ISSO AGUÇA O ESPÍRITO, ENRIQUECE O VOCABULÁRIO E A ALMA, DESPERTA A CURIOSIDADE E FAZ VOS PALAVRÓFILOS CURIOSOS TAMBÉM...

Ao desconcerto do Mundo

Os bons vi sempre passar
No Mundo graves tormentos;
E pera mais me espantar,
Os maus vi sempre nadar
Em mar de contentamentos.
Cuidando alcançar assim
O bem tão mal ordenado,
Fui mau, mas fui castigado.
Assim que, só pera mim,
Anda o Mundo concertado.

                  Luís de Camões
 Пометњи света Луиш Важ де Камоиш

Добре сам виђао увек
да у Свету силно страдају
и да мој ужес већи буде
зле сам виђео увек
да у мору задовољстава пливају
Трудећи се да тако достигнем
добро тако лоше распоређено
био сам лош и кажњен сам био
тако да је само за мене
све на Свету уређено.
Превод: Анамарија Мариновић

Exposição Maribor 2012 na Biblioteca da FLUL

Na cafetaria da Biblioteca da Faculdade de Letras da Universidade de Lisboa está a decorrer a exposição de fotografias sobre a cidade de Maribor, capital da Cultura para 2012, juntamente com  Guimarães. O interessante é que tanto as fotografias como o texto  que acompanha os painéis foram feitos por alunos de Língua e Cultura Eslovena na FLUL, que viajaram a Eslovénia e partilharam a sua experiência e os seus conhecimentos com as pessoas que ainda não tiveram a oportunidade de visitar esse país. Maribor, a segunda maior cidade na Eslovénia depois de Ljubljana, a capital, é uma localidade com muitos séculos de história, cujo nome provém do alemão Marburg,  em si junta as influências eslavas e germânicas, a religião católica e protestante, com uma minoria ortodoxa, sobreviveu as duas guerras mundiais e a ditadura comunista de Tito, suportou vários momentos difíceis, para hoje atarir os turistas com o seu passado e com a beleza, com a sua limpeza, riqueza cultural e muitas curiosidades, que não irei descubrir agora, de forma a convidar-vos a visitarem a exposição, que dura até ao dia 14 de Dezembro.

poesía para niños, Miroslav Antic

BEM-VINDOS AO APAIXONANTE MUNDO DE LETRAS PRECIOSAS E IMAGENS ENCANTADORAS, SEJAM LEITORES, OBSERVADORES, CRÍTICOS E PALAVRÓFILOS, LEIAM, LEIAM, LEIAM. MESMO QUE UM PROVÉRBIO POPULAR SÉRVIO DIGA QUE "A CABEÇA É MAIS VELHA QUE O LIVRO", ISTO É QUE O PENSAMENTO É MAIS ANTIGO QUE A ESCRITA, LEIAM, ISSO AGUÇA O ESPÍRITO, ENRIQUECE O VOCABULÁRIO E A ALMA, DESPERTA A CURIOSIDADE E FAZ VOS PALAVRÓFILOS CURIOSOS TAMBÉM...

PLAVI ČUPERAK Miroslav Antic

Čuperak kose obično nose
neko na oku,
neko do nosa,
al' ima jedan čuperak plavi
zamisli gde?
U mojoj glavi.

Kako u glavi da bude kosa?

Lepo.
U glavi.

To nije moj čuperak plavi
već jedne Sanje iz šestog 'a'.

Pa šta?

Videćeš šta kad jednog dana
čuperak nečije kose tudje
malo u tvoju glavu udje,
pa se umudriš,
udrveniš,
pa malo - malo pa... pocrveniš,
pa grickaš nokte
i kriješ lice,
pa šalješ tajne ceduljice,
pa nešto kunjaš,
pa se mučiš,
pa učiš - a sve koješta učiš.

Izmešaš rotkve i romboide.
Izmešaš note i piramide.
Izmešaš leptire i gradove.
I sportove i ručne radove.
I tropsko bilje. I stare Grke.
I lepo ne znaš šta ćeš od muke.

Sad vidiš šta je čuperak plavi
kad ti se danima mota po glavi,
pa od dečaka - pravog junaka
napravi tunjavka i nespretnjaka.

 

MECHA RUBIA

 

 Mecha de pelo

usarla suelen

alguien en el ojo

alguien junto a la nariz,

pero hay una rubia mecha

Imagina dónde?

Dentro de mi cabeza.

 

Cómo que hay pelo dentro de la cabeza?

Bien.

Dentro de la cabeza.

 

Ésa no es de mi pelo mecha

sino de una Sanja de la clase seis A

 

Y qué pasa?

Verás qué  pasa cuando un día

de pelo ajeno una mecha

entre un poco en tu cabeza

pues, sabio te vuelves

y tu cuerpo endurece

y a cada momento... enrojeces

y muerdes las unãs

y escondes la cara

y envias papelitos secretos

y algo balbuces

y te torturas

y estudias

y ni tú sabes qué estudias.

 

Mezclas los rábanos y los rombóides

Mezclas las notas y las pirámides

Mezclas las mariposas y las ciudades

y los deportes y los trabajos manuales

y las plantas tropicales y los antiguos griegos

y bien no saber qué ahcer de sufrimiento.

 

Ahora ves qué es una rubia mecha

que durante días dá vueltas en tu cabeza

y pues de niño, héroe genuino

hace un patán y chapucerito.

Tarducción.

Anamarija Marinovic

 

poesia filosófica, Miroslav Antic, português

BEM-VINDOS AO APAIXONANTE MUNDO DE LETRAS PRECIOSAS E IMAGENS ENCANTADORAS, SEJAM LEITORES, OBSERVADORES, CRÍTICOS E PALAVRÓFILOS, LEIAM, LEIAM, LEIAM. MESMO QUE UM PROVÉRBIO POPULAR SÉRVIO DIGA QUE "A CABEÇA É MAIS VELHA QUE O LIVRO", ISTO É QUE O PENSAMENTO É MAIS ANTIGO QUE A ESCRITA, LEIAM, ISSO AGUÇA O ESPÍRITO, ENRIQUECE O VOCABULÁRIO E A ALMA, DESPERTA A CURIOSIDADE E FAZ VOS PALAVRÓFILOS CURIOSOS TAMBÉM...

 

SAMOĆA

Svoju snagu prepoznaćeš po tome
Koliko si u stanju
Da izdržiš samoću.

Džinovske zvezde samuju
Na ivicama svemira.
Sitne i zbunjene
Sabijaju se u galaksije.

Seme sekvoje bira čistine
Sa mnogo sunca, uragana i vazduha.
Seme paprati zavlači se u prašume.

Orao nikad nije imao potrebu
Da se upozna sa nekim drugim orlom.
Mravi su izmislili narode.

Svoju snagu prepoznaćeš po tome
Koliko si u stanju
Da prebrodiš trenutak,
Jer trenutak je teži
I strašniji i duži
Od vremena i večnosti.


Miroslav Antić

SOLIDÃO

 A tua força reconhecê-la-ás pela

tua capcidade

de suportar a solidão.

As estrelas gigantescas estão sós

nas margens do Universo

minúsculas e confusas

condensam-se nas galáxias.

A semente da sequóia escolhe os espaços abertos

com muito sol, furacões e ar

a semente de feto mete-se dentro das selvas.

A águia nunca teve a necessidade

de conhecer uma outra águia

foram as formigas

que inventaarm os povos.

A tua força reconhecê-la-ás pela

tua capacidade

de ultrapassares o instante

porque o instante é mais difícil

e mais assustador e mais longo

que o tempo e a eternidade.

Miroslav Antic

Tardução: Anamarija Marinovic

poesia para crianças sérvia traduzida para português

BEM-VINDOS AO APAIXONANTE MUNDO DE LETRAS PRECIOSAS E IMAGENS ENCANTADORAS, SEJAM LEITORES, OBSERVADORES, CRÍTICOS E PALAVRÓFILOS, LEIAM, LEIAM, LEIAM. MESMO QUE UM PROVÉRBIO POPULAR SÉRVIO DIGA QUE "A CABEÇA É MAIS VELHA QUE O LIVRO", ISTO É QUE O PENSAMENTO É MAIS ANTIGO QUE A ESCRITA, LEIAM, ISSO AGUÇA O ESPÍRITO, ENRIQUECE O VOCABULÁRIO E A ALMA, DESPERTA A CURIOSIDADE E FAZ VOS PALAVRÓFILOS CURIOSOS TAMBÉM...

Kaži mi, kaži Jovan Jovanovic Zmaj

Kaži mi, kaži,
Kako da te zovem
Kaži mi, kakvo
Ime da ti dam,
Hoću li reći:
"Diko", ili "snago"
Ili ću "lane"
Ili "moje blago"
Hoću li "dušo"
Ili "moje drago"
Kaži mi, kakvo
Ime da ti dam!
Sve su to mila
Imena i lepa
Kojima Srbin
Svome zlatu tepa
Al'' ja bih proveo
Čitav jedan vek,
Tražeći lepše,
Dičnije i slađe,
Milije ime,
Što još ne ču svet,
Da njim nazovem
Moj rumeni cvet.

Diz-me, lá, diz-me Jovan Jovanovic Zmaj

Diz-me, lá diz-me

Como hei-de te chamar

Diz-me que nome

Hei-de te dar.

Será que digo:

„orgulho“ ou „vigor“

Ou direi „veadinho“

Ou „meu tesouro“

Direi „alma“

Ou „meu carinho“

Diz-me que nome

Hei de te dar!

são todos queridos

 Nomes e bonitos

Com que o Sérvio

Trata o seu ouro com carinho

Mas eu passaria

Um século inteiro

Buscando um nome mais belo

Mais orgulhoso, mais doce

Mais carinhoso

Que o mundo não ouviu ainda

Para com ele chamar

A minha flor encarnada.

Tradução:

Anamarija Marinovic

 

Asterix & Obelix ao Serviço da Sua Majestade

Filme: Aserix & Obelix ao serviço da Sua Majestade
País: França Duração. 109 min.
Género: Comédia
Realização: Laurent Tirand
Com: Gerard Depardieu. Edouard Baer, Catherine Daneuve, Fabrice Luchini, Gerard Jugnot

Júlio César,desejando eternizar a sua glória, decide conquistar a Britânia, embora uma aldeia ofereça forte resistência.  Quando se viu ameaçada seriamente pelo poder romano, a rainha dos britões, ainda que de má vontade, opta por recorrerao apoio dos gauleses da célebre aldeia que continua a resistir à conquista romana. Necessitando a poção mágica, envia o seu fiel emissário Jolitorax para a missõ e , naturalmente Astérix e obélix, são escolhidos para viajarem e defenderem a honra da rainha e a divertirem-se um pouco comendo javalis e batendo nos soldados invasores.

A história do filme baseia-se em dois episódios originais: Astérix  na Britânia e Astérix e os Normandos, mas está tão bem construida que os ávidos leitores das aventuras deste herói gaulês  certamente não levarão  a mal esta ideia.

Neste filme entrelaçam-se os estereótipos sobre o Outro (os gauleses, os britões, os normandos), a aventura, a impossibilidade de que as outraas pessoas acedam ao segredo da pção mágica gaulesa, a solidariedade, a transitoriedade da glória humana, apresentada  nas personagens de César e da Rainha, as tentativas do amor platónico, o valor da amizde, o crescimento e o amadurecimento do sobrinho mimado do chefe da aldeia gaulesa  e um lúcido sentido de humor que faz acreditar que o medo dá asas, que a educação das damas britânicas por vezes tem os seus limites e que a História de vez em quando também é forjada. Nas personagens dos piratas condena-se a sua cobiça e expõe-se a sua pouca inteligência, para divertir o espectador.

Do ponto de vista da actuação, além de já afirmado Gerard Depardieu, que deu vida ao simpáico gordinho de cara´cter impulsivo, força bruta e coração terno, a que mais se destaca é Catherine Daneuve, que no seu magnífico papel de ainha educada, poderosa, mas no fundo, solitária e desejosa de conhecer o seu amor, mostra mais uma vez ser uma actriz brilhante.

A montagem e as imagens (sobretudo dos belos jardins britãnicos) são de uma excelente qualidade e dão ao filme um aspecto sofisticado e atrístico.

Bastante fiel aos prormenores das duas bandas desenhadas em questão, o filme não consegue completamente transmitir a importância dos jogos de palavra e brincadeiras linguísticas relacionadas com a construção frásica inglesa e as suas expressões idiomáticas, o que seria o seu único defeito.

Divertida, artisticamente bem conseguida, interessante e nada superficial, a história sobre os dois eternos resistentes gauleses sem dúvida merece a atenção dos espectadores.